ปัญหาสีผิวไม่สม่ำเสมอเป็นสิ่งที่หลายคนกังวลใจ และมักจะเรียกรวมๆ ว่า ฝ้า กระ แต่รู้หรือไม่ว่าจริงๆ แล้วปัญหาเหล่านี้มีสาเหตุและวิธีรักษาที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง หากเลือกวิธีรักษาผิด ก็อาจทำให้ปัญหาแย่ลงได้ การทำความเข้าใจว่ารอยบนหน้าของเราคืออะไรแน่ จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุดในการดูแลผิวให้กลับมาสวยใส
ลักษณะของฝ้าและกระที่แตกต่างกัน
ลักษณะของฝ้า
ฝ้า คือรอยโรคที่เกิดจากเม็ดสีเมลานินทำงานผิดปกติ มีลักษณะเด่นที่สังเกตได้ง่ายคือ การปรากฏเป็นปื้นหรือแผ่นสีน้ำตาลอ่อนไปจนถึงสีน้ำตาลอมเทา โดยมีขอบเขตที่ไม่ชัดเจน ค่อยๆ กลืนไปกับสีผิวปกติรอบๆ ตำแหน่งที่พบบ่อยมักจะเป็นบริเวณที่สมมาตรกันทั้งสองข้างของใบหน้า เช่น โหนกแก้ม หน้าผาก สันจมูก และเหนือริมฝีปาก ซึ่งเป็นลักษณะที่ทำให้ฝ้ากระชนิดนี้ดูแตกต่างจากรอยดำอื่นๆ
ปัจจัยกระตุ้นที่สำคัญที่สุดของฝ้าคือ ฮอร์โมน โดยเฉพาะฮอร์โมนเพศหญิงอย่างเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน ทำให้ฝ้ามักจะปรากฏชัดเจนขึ้นในผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์ ผู้ที่รับประทานยาคุมกำเนิดหรือผู้ที่เข้ารับการบำบัดด้วยฮอร์โมน นอกจากฮอร์โมนแล้ว แสงแดดก็เป็นอีกหนึ่งตัวกระตุ้นที่สำคัญอย่างยิ่งที่ทำให้ฝ้าเข้มขึ้นและขยายวงกว้างได้ การรักษาฝ้าจึงมีความซับซ้อนและต้องอาศัยการดูแลอย่างต่อเนื่อง
ลักษณะของกระ
กระ เป็นอีกหนึ่งรูปแบบของฝ้ากระที่พบได้บ่อย มีลักษณะเป็นจุดเล็กๆ สีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลเข้ม กระจายตัวอยู่บนผิว โดยมีขอบเขตที่ชัดเจน สามารถมองเห็นเป็นจุดๆ ได้ง่าย ซึ่งแตกต่างจากฝ้าที่เป็นปื้น สามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิดหลักๆ คือ
- กระตื้น (Freckles/Ephelides): มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลอ่อนขนาดเล็ก มักมีสาเหตุมาจาก พันธุกรรมและจะปรากฏชัดเจนขึ้นเมื่อสัมผัสกับแสงแดด มักพบในผู้ที่มีผิวขาวและสีของกระอาจจะจางลงได้ในช่วงฤดูหนาวที่แดดไม่แรง
- กระลึก/กระแดด (Solar Lentigines/Age Spots): มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลเข้มที่ใหญ่และมีขอบชัดกว่ากระตื้น มักเกิดจากการสะสมของความเสียหายจากแสงแดดเป็นเวลานาน พบได้บ่อยในผู้สูงอายุหรือผู้ที่ต้องเผชิญกับแสงแดดเป็นประจำ และสามารถปรากฏได้ทั้งบนใบหน้าและผิวหนังส่วนอื่นๆ เช่น หลังมือ หรือแขน
เจาะลึกทุกสาเหตุของการเกิดฝ้า กระ
การปรากฏของรอยดำบนใบหน้าไม่ได้เกิดขึ้นอย่างไร้สาเหตุ แต่เป็นผลลัพธ์จากการทำงานที่ผิดปกติของเซลล์สร้างเม็ดสี (Melanocyte) ที่ถูกกระตุ้นจากปัจจัยต่างๆ การทำความเข้าใจถึงต้นตอเหล่านี้คือตัวการที่จะนำไปสู่การป้องกันและรักษาปัญหาฝ้ากระได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แสงแดดและรังสียูวี
แสงแดดและรังสียูวีคือปัจจัยกระตุ้นที่สำคัญที่สุดของการเกิดฝ้ากระทุกชนิด เพราะมันจะกระตุ้นให้เซลล์ผิวผลิตเม็ดสีออกมามากผิดปกติจนเกิดเป็นรอยดำคล้ำ นอกจากนี้ แสงแดดยังทำให้ฝ้ากระที่มีอยู่เดิมเข้มขึ้นและขยายวงกว้างได้อีกด้วย ดังนั้น การทาครีมกันแดดอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นกฎเหล็กข้อแรกและสำคัญที่สุดในการป้องกันและรักษา
ฮอร์โมนปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดฝ้าในผู้หญิง
สำหรับฝ้าโดยเฉพาะฮอร์โมนเพศหญิงอย่างเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน คือปัจจัยกระตุ้นภายในที่สำคัญอย่างยิ่ง มีการศึกษาพบว่าฮอร์โมนเหล่านี้สามารถกระตุ้นเซลล์สร้างเม็ดสีให้ทำงานไวต่อแสงแดดมากขึ้นเป็นพิเศษ ทำให้ผู้หญิงมีความเสี่ยงในการเกิดฝ้าสูงกว่าผู้ชายหลายเท่า โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ระดับฮอร์โมนในร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เช่น
- ช่วงตั้งครรภ์ ในช่วงตั้งครรภ์ ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนที่พุ่งสูงขึ้น จะไปกระตุ้นเซลล์สร้างเม็ดสีให้ทำงานหนักเกินไป ทำให้เกิดปื้นสีน้ำตาลคล้ายหน้ากากขึ้นบนใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณโหนกแก้มและหน้าผาก ซึ่งมักเรียกว่า ฝ้าจากฮอร์โมนหรือหน้ากากแห่งการตั้งครรภ์
- ช่วงที่รับประทานยาคุมกำเนิด ยาคุมกำเนิดส่วนใหญ่มีฮอร์โมนสังเคราะห์ที่เลียนแบบฮอร์โมนเพศหญิง ซึ่งสามารถกระตุ้นเซลล์สร้างเม็ดสีได้เช่นเดียวกับช่วงตั้งครรภ์ สำหรับผู้ที่มีความไวต่อฮอร์โมน การทานยาคุมจึงอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดฝ้าหรือทำให้ฝ้าเดิมมีสีเข้มขึ้นได้
- ช่วงที่เข้ารับการบำบัดด้วยฮอร์โมนทดแทนในวัยหมดประจำเดือน ในวัยหมดประจำเดือนการบำบัดด้วยฮอร์โมนทดแทน เพื่อบรรเทาอาการวัยทอง คือการนำฮอร์โมนเอสโตรเจนเข้าสู่ร่างกาย ซึ่งฮอร์โมนนี้อาจไปกระตุ้นการผลิตเม็ดสีส่วนเกิน เป็นผลให้เกิดฝ้าขึ้นใหม่หรือทำให้ฝ้าเก่ากลับมามีสีคล้ำชัดเจนอีกครั้ง
พันธุกรรมที่สามารถส่งต่อกันได้โดยเฉพาะกระ
ปัจจัยทางพันธุกรรมก็มีบทบาทสำคัญอย่างมาก โดยเฉพาะกับปัญหากระ หากคุณมีคนในครอบครัวสายตรง เช่น พ่อหรือแม่ มีประวัติเป็นกระ คุณก็มีแนวโน้มที่จะมีกระได้มากกว่าคนทั่วไป ลักษณะทางพันธุกรรมนี้จะกำหนดชนิดของผิว สีผิวและแนวโน้มที่เซลล์สร้างเม็ดสีของคุณจะตอบสนองต่อแสงแดดอย่างไร ผู้ที่มีผิวขาวและมีพันธุกรรมของกระตื้นมักจะเริ่มเห็นกระปรากฏขึ้นตั้งแต่อายุยังน้อย และจะเห็นชัดขึ้นเมื่อโดนแดด การทำความเข้าใจปัจจัยทางพันธุกรรมจะช่วยให้เราสามารถวางแผนป้องกันปัญหาฝ้ากระได้ตั้งแต่เนิ่นๆ
ปัจจัยอื่นๆ ที่กระตุ้นให้เกิดฝ้าและกระ
นอกเหนือจากสาเหตุหลักที่กล่าวมา ยังมีปัจจัยเสริมอื่นๆ ที่สามารถกระตุ้นให้เกิดฝ้า กระและจุดด่างดำได้อีกด้วย
- อายุที่มากขึ้น : เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ประสิทธิภาพในการควบคุมการทำงานของเซลล์ต่างๆ ในร่างกายจะลดลง รวมถึงเซลล์สร้างเม็ดสีด้วย ทำให้เกิดการผลิตเม็ดสีที่ผิดปกติได้ง่ายขึ้น ประกอบกับการที่ผิวได้สัมผัสกับแสงแดดสะสมมาเป็นเวลานานหลายปี จึงเป็นสาเหตุของการเกิดกระแดดหรือกระผู้สูงอายุ
- การอักเสบของผิว : เมื่อผิวหนังเกิดการอักเสบ เช่น การเกิดสิว ผื่นแพ้หรือการบาดเจ็บ ร่างกายจะมีกระบวนการซ่อมแซมตัวเอง ซึ่งส่วนหนึ่งของกระบวนการนี้คือการกระตุ้นให้เซลล์สร้างเม็ดสีผลิตเมลานินออกมามากขึ้น ทำให้เกิดเป็นรอยดำหลังการอักเสบ ซึ่งแม้จะไม่ใช่ฝ้า กระโดยตรง แต่ก็เป็นปัญหารอยดำที่สร้างความกังวลใจได้เช่นกัน
รวมวิธีรักษาฝ้า กระ แบบไหนเหมาะกับใคร?
การต่อสู้กับปัญหาฝ้า กระ และจุดด่างดำบนใบหน้าจำเป็นต้องอาศัยกลยุทธ์ที่หลากหลายและเหมาะสมกับลักษณะของปัญหา การเลือกวิธีการรักษาที่ถูกต้องจึงเป็นหัวใจสำคัญที่จะนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ยั่งยืน
การรักษาฝ้า กระ ด้วยเลเซอร์และเทคโนโลยี
การใช้โปรแกรมเลเซอร์ถือเป็นวิธีรักษาฝ้ากระที่ปัญหาและสามารถสังเกตผลลัพธ์ได้ เพราะเป็นการใช้พลังงานแสงที่มีความจำเพาะเจาะจงในการทำลายเม็ดสีเมลานินส่วนเกินที่ผิดปกติโดยตรง โดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อผิวโดยรอบ
- โปรแกรม Pico Laser : เป็นเทคโนโลยีรักษาฝ้ากระที่ทันสมัยและมีศักยภาพในการรักษา โดยใช้พลังงานความเร็วสูงแตกเม็ดสีให้ละเอียดมาก ทำให้กำจัดออกได้ง่ายและรวดเร็ว มีจุดเด่นคือสร้างความร้อนน้อย ลดความเสี่ยงรอยดำหลังทำ และพักฟื้นน้อย
- โปรแกรม Q-Switched Laser : เป็นเลเซอร์รุ่นก่อนหน้าที่ยังคงนิยมใช้รักษากระตื้นและกระแดด โดยใช้พลังงานทำลายเม็ดสีโดยตรง แต่อาจสร้างความร้อนบนผิวและมีความเสี่ยงต่อผลข้างเคียงสูงกว่าโปรแกรม Pico Laser โดยเฉพาะในคนผิวเข้ม
การรักษาฝ้า กระ ด้วยยาทา
การใช้ยาทาหรือสกินแคร์ที่มีส่วนผสมออกฤทธิ์ เป็นอีกหนึ่งแนวทางหลักในการรักษาฝ้ากระซึ่งสามารถทำควบคู่ไปกับการรักษาด้วยโปรแกรมเลเซอร์ หรือใช้เป็นการรักษาหลักในผู้ที่มีปัญหาไม่รุนแรง ส่วนผสมที่สำคัญที่ควรมองหา ได้แก่
- Tranexamic Acid : เป็นส่วนผสมที่โดดเด่นอย่างยิ่งในการรักษาฝ้า โดยจะเข้าไปยับยั้งกระบวนการสร้างเม็ดสีที่ถูกกระตุ้นจากรังสียูวีและฮอร์โมน ช่วยลดเลือนฝ้าและป้องกันการเกิดใหม่
- Vitamin C: เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพ ช่วยปกป้องผิวจากแสงแดด ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่สร้างเม็ดสีและช่วยให้ผิวโดยรวมดูกระจ่างใสขึ้น
- กลุ่มอื่นๆ: เช่น Arbutin Niacinamide (Vitamin B3) Kojic Acid ล้วนเป็นส่วนผสมที่ช่วยยับยั้งการสร้างเม็ดสีและลดเลือนรอยดำได้ดี
การทำทรีตเมนต์และผลัดเซลล์ผิวรักษาฝ้า กระ
การผลัดเซลล์ผิวด้วยสารเคมี หรือ Chemical Peeling เป็นการใช้กรดผลไม้ (AHA) หรือสารเคมีอื่นๆ ที่มีความเข้มข้นในระดับที่ลดความเสี่ยง ทาลงบนผิวเพื่อเร่งกระบวนการผลัดเซลล์ผิวเก่าที่หมองคล้ำและมีเม็ดสีส่วนเกินสะสมอยู่ออกไป พร้อมกระตุ้นการสร้างเซลล์ผิวใหม่ที่กระจ่างใสกว่าขึ้นมาทดแทน วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาฝ้ากระในระดับตื้น หรือมีปัญหารอยดำหลังการอักเสบ (PIH) การทำทรีตเมนต์ชนิดนี้ควรอยู่ภายใต้การดูแลของผู้ที่มีทักษะเพื่อป้องกันการระคายเคืองที่รุนแรงเกินไป
การดูแลผิวพื้นฐานที่บ้านเพื่อรักษาฝ้า กระ
ไม่ว่าคุณจะเลือกวิธีการรักษาฝ้ากระด้วยเทคโนโลยีแบบใด แต่หากขาดการดูแลผิวพื้นฐานที่ดีและสม่ำเสมอ ปัญหาฝ้ากระก็พร้อมจะกลับมาได้ทุกเมื่อ การดูแลผิวที่บ้านจึงขั้นตอนสำคัญของการรักษาที่ยั่งยืน
- การทาครีมกันแดด: คือสิ่งที่สำคัญที่สุดและขาดไม่ได้โดยเด็ดขาด ควรเลือกครีมกันแดดที่มีค่า SPF 50+ และ PA++++ สามารถป้องกันได้ทั้งรังสี UVA และ UVB และควรทาซ้ำทุกๆ 2-3 ชั่วโมงเมื่อต้องเผชิญกับแสงแดด
- การใช้ผลิตภัณฑ์ไวท์เทนนิ่ง: เลือกใช้สกินแคร์ที่มีส่วนผสมช่วยลดเลือนจุดด่างดำดังที่กล่าวไปข้างต้นอย่างสม่ำเสมอ
- การให้ความชุ่มชื้น: ผิวที่แข็งแรงและชุ่มชื้นจะสามารถต้านทานต่อปัจจัยกระตุ้นภายนอกได้ดีกว่า
เคล็ดลับป้องกันฝ้ากระไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ
- การทาครีมกันแดดขั้นตอนที่สำคัญ: เลือกใช้ครีมกันแดดที่มีค่า SPF 50+ และ PA++++ โดยทาในปริมาณที่เพียงพอก่อนออกแดด และควรทาซ้ำทุกๆ 2-3 ชั่วโมงเพื่อการป้องกันฝ้ากระที่ดีที่สุด
- เลือกใช้สกินแคร์เพื่อควบคุมเม็ดสี: ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของ Vitamin C Niacinamide หรือ Tranexamic Acid อย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยยับยั้งการสร้างเม็ดสีและป้องกันไม่ให้ฝ้ากระกลับมา
- ปรับไลฟ์สไตล์และอาหารการกิน: หลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดดจัด และรับประทานอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง เช่น ผักและผลไม้ เพื่อช่วยให้ผิวแข็งแรงและต่อสู้กับปัจจัยกระตุ้นฝ้ากระได้ดีขึ้น
สรุปลักษณะของฝ้า กระและวิธีการรักษา
การจะเอาชนะปัญหาฝ้าและกระได้ในระยะยาวต้องอาศัย 2 ปัจจัยหลักคือการรักษาที่เหมาะสมและการป้องกันที่สม่ำเสมอ การทำความเข้าใจว่ารอยดำบนผิวของคุณคืออะไรและเกิดจากสาเหตุใด จะนำไปสู่การเลือกวิธีรักษาที่ถูกต้อง แต่สิ่งที่จะทำให้ผลลัพธ์คงอยู่ได้นาน คือการมีวินัยในการดูแลผิวอย่างต่อเนื่อง เพราะนี่คือขั้นตอนสำคัญที่จะทำให้คุณมีผิวที่กระจ่างใสและห่างไกลจากปัญหาผิวเหล่านี้ได้เป็นอย่างดี
หากคุณต้องการคำปรึกษาที่ตรงสาเหตุและเหมาะสมกับสภาพผิวของตัวเองมากที่สุด การปรึกษาแพทย์ที่จะช่วยให้คุณวางแผนการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพและได้รับการดูแลที่ปลอดภัยครับ
ช่องทางการติดต่อ
- Tel : 088-870-0039
- Line : @apexsurgery
- Tiktok : apex_surgery
- Facebook : APEX Surgery Hospital
- Instagram : apex_surgery
- Youtube : APEX Surgery Hospital
- X (Twitter) : ApexProfound
ผลลัพธ์ขึ้นอยู่กับเฉพาะบุคคล เงื่อนไขตามบริษัท ฯ กำหนด
ข้อมูลนี้จัดทำขึ้นเพื่อการโฆษณาสำหรับ Apex Clinic สาขาทองหล่อ
แหล่งข้อมูล
Ambardekar, N. (2023, June 29). What are freckles and other skin spots?. WebMD.
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/freckles-skin-spots
Cleveland Clinic. (2022, May 1). Freckles.
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23091-freckles
de Bellefonds, C. (2022, October 27). What are freckles?. Healthline.
https://www.healthline.com/health/what-are-freckles
